Centrum Wspierania Rodziny

Palenie tytoniu jest przyczyną przedwczesnych zgonów na całym świecie. Rocznie zabija 5 milionów ludzi – co 8 sekund umiera jedna osoba. Osoby palące żyją 15 lat krócej niż te, które po papierosy nie sięgają. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia na raka płuc umiera od 10,5 do 40 razy więcej osób palących niż niepalących.

Jeżeli ta tendencja utrzyma się, to w 2030 roku z powodu palenia tytoniu będzie umierać rocznie 8 mln osób. Jeżeli chodzi o Polskę, co roku 70 000 mieszkańców naszego kraju umiera z powodu palenia tytoniu, a kolejne 8 000 zgonów jest spowodowanych biernym paleniem.

Od 2007 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Krakowie odpowiedzialny jest za koordynację „Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce” na terenie Miasta Krakowa i powiatu krakowskiego. Celem Programu jest zmniejszenie zachorowań, inwalidztwa i zagrożeń wynikających z palenia tytoniu poprzez zmniejszenie ekspozycji na dym tytoniowy.

W ramach Programu Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Krakowie koordynuje w przedszkolach, szkołach podstawowych i gimnazjach programy edukacji antytytoniowej:

• „Czyste Powietrze Wokół Nas” – adresowany do dzieci 5 i 6 letnich, ich rodziców i opiekunów. Celem programu jest wzrost kompetencji rodziców zakresie ochrony dzieci przed ekspozycją na dym tytoniowy, zwiększenie umiejętności dzieci w sytuacjach, gdy przebywają w zadymionych pomieszczeniach lub gdy dorośli palą przy nich tytoń. W roku szkolnym 2012/2013 programem objętych jest 7 740 uczestników z 110 placówek.
•  „Nie pal przy mnie proszę” – adresowany do uczniów klas I-III szkół podstawowych, którego celem jest zachęcenie do abstynencji tytoniowej oraz wykształcenie u dzieci świadomej umiejętności skutecznego radzenia sobie w sytuacjach, w których inne osoby palą przy nich tytoń. W roku szkolnym 2012/2013 programem objętych jest 8 495 uczniów z 82 szkół.
•  „Znajdź właściwe rozwiązanie” – adresowany do uczniów starszych klas szkół podstawowych i gimnazjów, którego głównym celem jest zapobieganie palenia tytoniu wśród młodzieży szkolnej, zwiększenie wiedzy w zakresie szkodliwości dymu tytoniowego, kształtowanie umiejętności dbania o zdrowie własne i swoich bliskich, kształtowanie postaw asertywnych, związanych z unikaniem czynnego i biernego palenia tytoniu. W roku szkolnym 2012/2013 programem objętych jest 6 929 uczniów z 91 szkół.

Łącznie programy edukacji antytytoniowej realizowane są w 283 placówkach nauczania i wychowania dla 23 164 uczestników. Ponadto w roku szkolnym 2013/2014 realizowany będzie „Profilaktyczny program w zakresie przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych”, skierowany do uczniów szkół ponadgimnazjalnych.

Aby chronić zdrowie mieszkańców Miasta Krakowa i powiatu krakowskiego przed szkodliwym działaniem dymu tytoniowego Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny realizuje ogólnopolski projekt pt. „Odświeżamy nasze miasta. TOB3CIT (Tobacco Free Cities).” Misją projektu jest zwiększenie świadomości społecznej w zakresie regulacji prawnych ograniczających palenie w miejscach publicznych (nowelizacja w 2010 r. ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych ( Dz. U. z 1995 r., Nr 10, poz. 55 z późn. zm.)) oraz poszerzenie wiedzy nt. skutków zdrowotnych wynikających z czynnego i biernego palenia tytoniu.

Aby wzmocnić realizację projektu Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Krakowie w 2011 r. zawiązał koalicję lokalną, w skład której weszli przedstawiciele Urzędu Miasta Krakowa, Starosta Krakowski, a także przedstawiciele Komendy Miejskiej i Powiatowej Policji oraz Straży Miejskiej. Zostały podpisane listy intencyjne z Prezydentem Miasta Krakowa reprezentującym Gminę Miejską Kraków, ze Starostą Krakowskim reprezentującym Powiat Krakowski, z Komendantami Miejskiej i Powiatowej Policji oraz Straży Miejskiej, w których koalicjanci wyrazili gotowość do współpracy i wsparcia Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie działań związanych z osiągnięciem celu projektu.

Niezależnie od działań informacyjno-edukacyjnych przedstawiciele PPIS w Krakowie systematycznie w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego przeprowadzają kontrole dot. przestrzegania ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych w zakładach opieki zdrowotnej, w szkołach i placówkach oświatowych, w pomieszczeniach zakładów pracy, obiektach żywieniowo-żywnościowych oraz innych obiektach użyteczności publicznej. Od stycznia do kwietnia 2013 r. skontrolowano 2 547 zakładów. Corocznie Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny włącza się także w realizację Ogólnopolskich Kampanii: „Światowy Dzień Bez Tytoniu” oraz „Światowy Dzień Rzucania Palenia”.

W związku z obchodami „Światowego Dnia bez Tytoniu”, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny informuje, że tegorocznym tematem ogłoszonym przez Światową Organizację Zdrowia WHO jest „Zakaz reklamy i promocji tytoniu oraz sponsoringu przez firmy tytoniowe”. Zakaz reklamy, promocji i sponsorowania wyrobów tytoniowych wymagany jest na mocy Ramowej Konwencji WHO o ograniczaniu używania tytoniu. Kompleksowe zakazy w tym obszarze prowadzą do zmniejszenia liczby osób rozpoczynających palenie oraz do zmniejszenia liczby osób palących. Jest to jeden z najbardziej opłacalnych sposobów na zmniejszenie popytu na wyroby tytoniowe.

Mimo skuteczności kompleksowych zakazów, zgodnie z raportem WHO w 2011 r. na temat epidemii palenia tytoniu, tylko 6 % ludności świata jest w pełni chroniona przed narażeniem na reklamę, promocję i inne taktyki stosowane przez przemysł tytoniowy. Dodatkowo, wydatki na wyroby tytoniowe często ograniczają zasoby na podstawowe towary i usługi, w tym na edukację, jedzenie, ubrania, schronienie i transport. Koszty te znacząco obciążają osoby uzależnione od tytoniu i ich rodziny.

Celem obchodów jest przyczynienie się do ochrony obecnych i przyszłych pokoleń przed skutkami zdrowotnymi, społecznymi i ekonomicznymi wynikającymi z narażenia na dym tytoniowy poprzez działania wspierające zakaz reklamy i promocji wyrobów tytoniowych oraz sponsorowania. Badania pokazują, że kompleksowy zakaz reklam, znacząco obniża ilość osób palących oraz zaczynających palić.

Osoby przebywające w towarzystwie osób palących stają się biernymi palaczami. Boczny strumień dymu tytoniowego zawiera 35 razy więcej dwutlenku węgla i 4 razy więcej nikotyny niż dym wdychany przez aktywnych palaczy. Bierne palenie niesie więc za sobą identyczne skutki zdrowotne, co aktywne palenie papierosów. Dlatego apel do palaczy, aby zastanowili się nie tylko nad swoim zdrowiem, ale nad zdrowiem swoich bliskich.

W ramach Światowego Dnia bez Tytoniu przedstawiciele Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Krakowie przekażą materiały informacyjno-edukacyjne do szkół i placówek oświatowych, filii Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, domów kultury, zakładów opieki zdrowotnej, zaś 1 czerwca, w Parku im. H. Jordana prowadzić będą działania informacyjno-edukacyjne połączone z rozdawaniem materiałów na temat szkodliwości palenia tytoniu. Istotnym elementem prowadzonych działań przez pracowników Państwowej Inspekcji Sanitarnej będzie edukacja społeczeństwa o zdrowotnych skutkach czynnego i biernego palenia tytoniu.

Źródło: PPIS w Krakowie